STATUT  KAPITUŁY  KOLEGIACKIEJ

W  WOJNICZU

 

 

POSTANOWIENIA WPROWADZAJĄCE

 

Art. I

• 1. Pierwsza Kapituła Kolegiacka została erygowana w Wojniczu w 1465 roku. Powołał ją biskup krakowski Jan Lutek z Brzezia dla powiększenia Chwały Bożej i dla zbawienia dusz ludzkich. Jej działalność koncentrowała się wokół kościoła św. Wawrzyńca. Status prawny Kolegiaty wyjaśnił się dopiero w 1621 roku. Według Akt Kapituły Wojnickiej oraz innych dokumentów archiwalnych była ona konstruktywnym elementem życia społeczno-religijnego Wojnicza i okolic. Wpływała dostępnymi jej środkami wychowawczymi na społeczeństwo mieszczańskie oraz dokładała wiele troski o jakość paramentów, świetność nabożeństw, doniosłość liturgii i piękno artystyczne kościoła kolegiackiego.
• 2. Wojnicka Kapituła Kolegiacka przetrwała do 1786 roku, aczkolwiek formalnie istniała do 11 października 1808 roku, czyli do śmierci ostatniego kanonika ks. Jana Marmulewicza. Przy likwidacji Kapituły jej uposażenie zostało przydzielone parafii św. Wawrzyńca w Wojniczu i Państwowemu Funduszowi Religijnemu.

 

Art. II

• 1. Kapituła Kolegiacka w Wojniczu erygowana przez Biskupa Tarnowskiego Andrzeja Jeża, dnia 9 sierpnia 2014 roku, określana dalej jako Kapituła, nawiązuje do pierwszej Kapituły Kolegiackiej oraz do pozostawionego przez nią dziedzictwa religijno-kulturowego.
• 2. Ze względu na nowe uwarunkowania, powstałe w wyniku zmian w Kościele oraz w świecie, obecnie utworzona Kapituła w Wojniczu posiada własną specyfikę i pragnie inspirować nowe inicjatywy duszpasterskie we współczesnej rzeczywistości Kościoła.
• 3. Kapituła Wojnicka jest instytucją ogólnodiecezjalną, lecz nie przysługuje jej żadna jurysdykcja terytorialna. Pragnie ona oddziaływać swoim duchowym wpływem na religijno – moralny i duszpasterski kształt najbliższego sobie regionu diecezji tarnowskiej.

 

Art. III

Kościołem własnym Kapituły, w którym spełnia ona posługę liturgiczną jest kościół kolegiacki św. Wawrzyńca w Wojniczu. Kapituła nie ma jednak żadnych uprawnień do ingerowania w kompetencje proboszcza parafii św. Wawrzyńca w Wojniczu.

 

Art. IV

Kapituła Kolegiacka w Wojniczu posiada osobowość prawną, zarówno w świetle prawa kanonicznego jak i państwowego.

  

CEL I ZADANIA KAPITUŁY

 

Art. V

• 1. Kapituła Wojnicka stanowi zespół kapłanów, którego celem jest przede wszystkim sprawowanie bardziej uroczystych czynności liturgicznych (kan. 503 KPK); w dostępnym sobie zakresie podejmuje także troskę o kształtowanie wrażliwości duchowieństwa na wymogi dyscypliny kościelnej i znajomość współczesnej myśli teologicznej oraz wspiera działalność misyjną Kościoła.
• 2. Dokładniejszy program wypełniania posługi liturgicznej lub pozaliturgicznej określa oddzielny Regulamin Kapituły oraz bieżące uchwały jej członków.
• 3. Stałym zadaniem Kapituły jest umacnianie więzi pomiędzy Biskupem Diecezjalnym a prezbiterium i wiernymi świeckimi.
• 4. Kapituła wykonuje także zadania zlecone jej przez prawo powszechne i partykularne, jak również przez Biskupa Diecezjalnego.
• 5. Nawiązując do tradycji poprzedniej Kapituły Kolegiackiej, zatroskanej także o formację intelektualną młodzieży, nowa Kapituła otacza troską materialną Wydział Teologiczny Sekcja w Tarnowie Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie oraz Wyższe Seminarium Duchowne w Tarnowie. Chcąc otoczyć opieką ubogich a utalentowanych studentów, członkowie Kapituły fundują co roku przynajmniej jedno stypendium naukowe. Stypendystami mogą być studenci teologii i innych dyscyplin, zarówno klerycy jak i świeccy.
• 6. Aby te cele należycie spełniać, członek Kapituły powinien dążyć do świętości i pełnej realizacji swojego powołania. Jako vir ecclesiasticus, złączony ściśle z hierarchią Kościoła, winien kierować się zasadą „salus animarum suprema lex”.
• 7. Kapituła w miarę swoich możliwości prowadzi działalność charytatywną, społeczną i gospodarczą.

   

WEWNĘTRZNA  STRUKTURA  KAPITUŁY

 

Art. VI  

• 1. Kolegium Kapituły Kolegiackiej tworzą kanonicy prałaci i kanonicy gremialni, to jest siedmiu prałatów i sześciu kanoników gremialnych.
• 2. Prałatów i kanoników gremialnych mianuje Biskup Diecezjalny, po wysłuchaniu zdania zarządu Kapituły (kan. 509 § 1 KPK). Kandydaci powinni odznaczać się odpowiednią wiedzą, prawością życia, gorliwością (kan. 509 § 2 KPK).
• 3. Biskup Diecezjalny może także mianować (kan. 509 § 2 KPK) w sposób swobodny kanoników honorowych Kapituły w liczbie nieokreślonej.
• 4. Kanonicy honorowi posiadają prawo do noszenia odpowiedniego stroju. Nie uczestniczą oni w sesjach i działaniach Kapituły, chyba że zostaną zaproszeni na jakimś etapie do współdziałania. Wspomagają natomiast, w miarę swych możliwości, ogólne funkcjonowanie Kapituły.
• 5. Kanonik penitencjarz działa zgodnie z uprawnieniami zawartymi w kan. 508 § 1 KPK.
• 6. Prałaci i kanonicy gremialni nabywają swoje prawa oraz obowiązki po odbytej instalacji. Kanonik raz instalowany nie ponawia instalacji, chociażby został podniesiony do godności prałata. Sposób instalacji określa Regulamin. Kanonicy honorowi nie wymagają instalacji, swoje prawa honorowe zyskują z chwilą nominacji, chyba że dekret nominacyjny postanawia inaczej.
• 7. Instalacja kanonika winna dokonać się najpóźniej w ciągu trzech miesięcy od daty otrzymania nominacji. Termin instalacji ustala prepozyt w porozumieniu z nowo mianowanym kanonikiem i proboszczem miejsca.
• 8. W przypadku, gdy zobowiązany do dokonania aktu instalacji odmawia stawienia się albo – pomimo braku przeszkód – działa na zwłokę tak, że od dnia otrzymania nominacji upływa rok czasu, to przyjmuje się, że rezygnuje i nie chce być członkiem Kapituły.

 

Art. VII

• 1. Godności, czyli prałatury są w Kapitule następujące: prepozyt (przewodniczący), archidiakon, scholastyk, dziekan, kustosz, kantor, kanclerz. Te tytularne godności, z wyjątkiem godności prepozyta, otrzymują prałaci wraz z nominacją. Oprócz wyżej wymienionych godności w Kapitule jest sześciu kanoników gremialnych.
• 2. Po zawakowaniu kanonii prałackiej, Biskup Diecezjalny może promować na to miejsce, z wyjątkiem prepozyta, każdego innego kanonika Kapituły, także nie prałata lub duchownego spoza Kapituły.
• 3. Prepozyta wybierają w tajnym głosowaniu kanonicy prałaci i kanonicy gremialni z własnego grona. Wybranego przez Kapitułę prepozyta zatwierdza biskup tarnowski (kan. 509 § 1 KPK). Kanonik prałat wybrany na prepozyta traci dotychczasowy urząd prałacki.

 

 

ZADANIA  KANONIKÓW  PRAŁATÓW

 

Art. VIII  

• 1. Prepozyt zwołuje posiedzenia prałatów i kanoników, po konsultacji z kanonikami utytułowanymi innymi godnościami prałackimi, ustala porządek dzienny tych posiedzeń, przewodniczy im, jest reprezentantem Kapituły na zewnątrz. Do obowiązków prepozyta należy także instalacja nowych Kanoników gremialnych, sprawowanie pieczy nad archiwum Kapituły, piecza nad dobrami nieruchomymi i ruchomymi Kapituły.
• 2. Archidiakon promuje religijne zwyczaje regionu wojnickiego, zbiera duszpasterskie postulaty od duchowieństwa w tym względzie. Archidiakon wykonuje wszystkie czynności w czasie wakansu na urzędzie prepozyta. W okresie wakansu na urzędzie prepozyta Kapituła nie podejmuje żadnych nowych decyzji, poza koniecznymi dla bieżącego jej funkcjonowania.
• 3. Scholastyk, który jest jednocześnie sekretarzem Kapituły (ad casum może delegować kanonika do prowadzenia protokołu), prowadzi kronikę Kapituły, stara się o to, aby opracowano obszerniejsze biografie zmarłych członków Kapituły.
• 4. Dziekan Kapituły posiada urząd tytularny. Jego zadania w Kapitule określa Regulamin.
• 5. Kustosz wraz z prepozytem troszczy się o archiwum Kapituły. Kustosz po śmierci kanonika zabezpiecza insygnia kanonickie.
• 6. Kantor Kapituły troszczy się o należyty poziom śpiewu oraz muzyki kościelnej w życiu liturgicznym samej Kolegiaty jak i w kościołach regionu.
• 7 Do kanclerza Kapituły należy współpraca z prałatem kustoszem oraz wydawanie odpisów dokumentów przechowywanych w archiwum Kapituły.
• 8. Wszystkie powyższe funkcje, wymienione w §§ 2-7, wykonują prałaci w myśl podejmowanych postanowień całej Kapituły.
• 9. Kapituła może wybrać spośród siebie innych jeszcze kanoników do spełniania funkcji, które uzna za konieczne lub pożyteczne.
• 10. Z chwilą ukończenia 70 roku życia kanonik prałat, kanonik gremialny, także prepozyt, przestają pełnić w niej urzędy i nabywają odpowiednio status „prepozyta seniora”, „kanonika prałata seniora” lub „kanonika gremialnego seniora”. O tym fakcie dotyczącego kanonika (w formie pisemnej) informuje prepozyt, gdy zaś idzie o prepozyta obowiązek informacyjny spoczywa na archidiakonie. Kanonicy seniorzy posiadają prawo do stroju i odznak kanonickich; tracą prawo do udziału w zwyczajnych sesjach Kapituły; w procedencji zajmują miejsce po kanonikach gremialnych. Kanonicy honorowi po ukończeniu 70 roku życia nie składają rezygnacji.
• 11. Kanonik prałat i kanonik gremialny, który z powodu poważnej przyczyny nie może już wypełniać swoich obowiązków, winien – po starannym rozważeniu sprawy – złożyć rezygnację na ręce Biskupa Tarnowskiego. Po przyjęciu rezygnacji nabywa status seniora.

 

 

KOLEGIALNY  SPOSÓB  DZIAŁANIA

 

Art. IX  

• 1. Jako osoba prawna kolegialna, Kapituła wykonuje swoje działania na sposób kolegialny, zgodnie z kanonem 119 Kodeksu Prawa Kanonicznego §§ 1-3.
• 2. Kapituła może jednak uchwalić, że w ważniejszych sprawach decyzje będą podejmowane kwalifikowaną większością głosów, tj. większością dwóch trzecich, przy obecności większości wszystkich członków (KPK, kan. 119, n. 2).
• 3. W sprawach personalnych Kapituła odbywa głosowania tajne. Tajne głosowanie może także zarządzić prepozyt Kapituły w innych sprawach, które uzna za delikatne lub doniosłe.
• 4. Wszelkie wybory odbywają się w Kapitule zgodnie z kanonami 164-177 Kodeksu Prawa Kanonicznego.

 

ODBYWANIE  SESJI

 

Art. X

• 1. Kapituła przejawia i realizuje swoją działalność kolegialną poprzez ogólne sesje, dyskusje podczas posiedzeń, podejmowanie uchwał lub zaleceń oraz głosowania nad wnioskami.
• 2. Uroczyste sesje Kapituły odbywają się raz w roku w dzień odpustu parafialnego ku czci św. Wawrzyńca. Należy wówczas zapoznać kanoników ze stanem bieżącym zadań stojących przed Kapitułą, poddać dyskusji wyłaniające się trudności, rozważyć w razie potrzeby nowy dobór środków. W dniu uroczystej sesji prałaci, kanonicy gremialni i honorowi biorą udział we Mszy Świętej odpustowej.
• 3. Sesje zwyczajne odbywają się przynajmniej raz w roku pod koniec grudnia, w miejscu wyznaczonym przez prepozyta. Kanonicy dokonują wówczas ogólnej oceny całorocznej działalności Kapituły oraz ustalają program zajęć na rok następny.
• 4. Prepozyt może zwołać kanoników na sesję nadzwyczajną, w miarę jak wyłaniają się sprawy wymagające załatwienia.
• 5. Każdy z prałatów i kanoników gremialnych jest obowiązany uczestniczyć w sesjach, zaś w razie poważnej przeszkody usprawiedliwić nieobecność.
• 6. Wszystkie sesje Kapituły powinny być protokołowane przez sekretarza, którym jest prałat scholastyk. Protokoły należy odczytywać na następnym posiedzeniu. Po wprowadzeniu ewentualnych poprawek należy odnotowywać ich akceptację. Księgę protokołów należy przechowywać w archiwum Kapituły.

 

SPRAWY  MATERIALNE  I  EKONOM  KAPITUŁY

 

Art. XI

• 1. Kapituła korzysta z pomieszczenia przy Kolegiacie św. Wawrzyńca w Wojniczu na przeprowadzanie sesji oraz urządzenie własnego archiwum.
• 2. Kapituła może nabywać środki materialne dla swej działalności sposobami przewidzianymi w prawie kanonicznym oraz dopuszczanymi przez prawo państwowe, jak kupno, darowizny, fundacje, legaty, dzierżawy, itd.
• 3. Zarząd dóbr materialnych sprawuje ekonom Kapituły, wybierany przez nią spośród kanoników gremialnych na okres trzech lat. Z uzasadnionych powodów, uznanych w tajnym głosowaniu, Kapituła może odwołać ekonoma w ciągu trwania kadencji i powierzyć tę funkcję komu innemu. Ten sam ekonom może być wybierany na kolejne kadencje. Ekonom zarządza bieżącymi sprawami finansowymi związanymi z działalnością Kapituły; prowadzi księgę przychodów i rozchodów.
• 4. Ekonom spełnia swoje zadanie zgodnie z wymogami kanonicznymi, zawartymi w Kodeksie Prawa Kanonicznego, kan. 1273 – 1310. Wykonuje on ponadto wskazania udzielone mu przez Kapitułę.
• 5. Podczas swej grudniowej sesji Kapituła określa ekonomowi na najbliższy rok ogólne ramy działań majątkowo – administracyjnych. W przypadku konieczności dodatkowe ustalenia mogą być powzięte podczas każdej sesji Kapituły.
• 6. Na grudniowej sesji ekonom składa Kapitule pisemne sprawozdanie ze swego rocznego zarządu dobrami doczesnymi oraz przedkłada do zatwierdzenia plan dochodów i wydatków na rok następny (preliminarz budżetowy). Zarówno sprawozdanie jak i preliminarz muszą uzyskać zatwierdzenie Kapituły. O bieżących problemach ekonomicznych informuje on podczas każdej sesji Kapituły, a w razie konieczności także między sesjami. Prepozyt przekazuje sprawozdanie z działalności gospodarczej Kapituły do Kurii Diecezjalnej.
• 7. Sprawozdania roczne powinny być przechowywane w archiwum Kapituły.

 

 

SPORZĄDZENIE  REGULAMINU

 

Art. XII  

• 1. Bliższe rozwinięcie artykułów niniejszego Statutu zawiera specjalny Regulamin.
• 2. Regulamin uchwala Kapituła większością kwalifikowaną, tj. większością dwóch trzecich, przy obecności większości członków. Regulamin zatwierdza Biskup Diecezjalny.

 

ZMIANY  W  STATUCIE  I  REGULAMINIE

 

Art. XIII  

• 1. Zmiany w Statucie lub Regulaminie może Kapituła wprowadzić większością kwalifikowaną głosów, tj. dwóch trzecich, przy obecności większości wszystkich członków.
• 3. Jeżeli zmiany w Statucie lub Regulaminie miały nakładać jakieś nowe ciężary na poszczególnych kanoników, wówczas należałoby zachować kan. 119, n. 3 KPK, tzn. uzyskać zgodę wszystkich członków Kapituły.
• 4. Zmiany w Statucie lub Regulaminie zatwierdza Biskup Diecezjalny (kan. 505 KPK).

 

STRÓJ  KANONIKÓW

 

Art. XIV  

• 1. Kanonicy Kapituły noszą właściwy sobie strój, tj. mucet koloru fioletowego, rokieta z czerwonym podbiciem, dystynktorium z wizerunkiem św. Wawrzyńca oraz czarny biret z fioletowym pomponem. Prałaci i kanonicy gremialni noszą nadto sutannę z fioletowymi guzikami i obszywkami oraz pas fioletowy.
• 2. Strój używany podczas uroczystości oficjalnych lecz nieliturgicznych składa się z odpowiedniej sutanny oraz dystynktorium. Dystynktorium stanowi własność Kapituły.
• 3. Strój kanonicki członkowie Kapituły mogą nosić na terenie diecezji tarnowskiej, zaś poza nim tylko wówczas, gdy towarzyszą Biskupowi Tarnowskiemu lub reprezentują: Biskupa Tarnowskiego, Diecezję Tarnowską lub Kapitułę.

   

POSTANOWIENIA KOŃCOWE

Art. XV  

Odnośnie do testamentu obowiązują przepisy prawa diecezjalnego. Zaleca się, aby członkowie Kapituły tj. kanonicy prałaci, kanonicy gremialni, kanonicy honorowi w dyspozycjach testamentalnych uwzględniali – według własnego uznania – donację na rzecz Kapituły. Wszyscy kanonicy, o ile nie zachodzi ważna przeszkoda, biorą udział w pogrzebie członków Kapituły. Za zmarłego konfratra każdy kanonik Kapituły odprawia jedną Mszę Świętą.

                                                     

WEJŚCIE  W  ŻYCIE  POSTANOWIEŃ  STATUTOWYCH

Art. XVI  

• 1. Niniejszy Statut wchodzi w życie z dniem zatwierdzenia go przez Biskupa Diecezjalnego.
• 2. Powyższy statut został zatwierdzony przez Biskupa Diecezjalnego Andrzeja Jeża dnia
  9 sierpnia 2014 r., w wigilię święta św. Wawrzyńca.
• 3. Statut został znowelizowany przez Biskupa Tarnowskiego 10 kwietnia 2019 roku.

  Tarnów, dnia 10.04.2019 r.

  Znak: OE.IV – 1/1/19

    

 

   Ks. dr hab. Robert Kantor                                          † Andrzej Jeż

              KANCLERZ                                                   BISKUP TARNOWSKI